มารู้จัก RFID เทคโนโลยีสุดล้ำ ที่อยู่ใกล้ตัวเรามาตลอด

หนึ่งใน Technology หนึ่งที่อยู่กับชีวิตประจำวันของมนุษย์ทุกคน แต่เราอาจจะไม่รู้ตัวกัน ซึ่งวันนี้เราจะพาทุกคนไปรู้จักกันกับสิ่งนี้ นั่นคือ RFID เทคโนโลยีสุดล้ำที่ใช้ Radio Frequency ในการสื่อสารกับอุปกรณ์อื่นๆ นั่นเอง ซึ่งจะเกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของเราอย่างไรนั้น วันนี้เราจะพาทุกคนไปหาคำตอบกันครับ

สำหรับอาร์เอฟไอดีคืออะไรนั้น อาร์เอฟไอดีมีชื่อเต็มๆ ว่า Radio Frequency Identification หรือการระบุตัวตนด้วยคลื่นวิทยุ ซึ่งจะใช้คลื่นดังกล่าวในการอ่านข้อมูลที่บันทึกไว้ มีลักษณะเป็นป้ายขนาดเล็กที่สามารถอ่านค่าได้ โดยจะต้องมีทั้งตัวรับสัญญาณ ที่ทำงานร่วมกับเครื่องอ่านสัญญาณ เพื่อทำการเชื่อมข้อมูลระหว่างกัน โดยส่วนที่บันทึกข้อมูลไว้นั้นจะเป็นส่วนของป้าย ซึ่งภายในก็จะประกอบไปด้วยเสาอากาศ และตัวไมโครชิป เสาอากาศจะทำหน้าที่รับส่งสัญญาณ RF ระหว่างป้ายและเครื่องอ่าน โดยส่วนของป้ายนั้นก็จะมีทั้งแบบที่ใช้แหล่งจ่ายไฟภายนอก และแบบไม่ใช้แหล่งจ่ายไฟภายนอก ซึ่งความแตกต่างของสองแบบนี้ก็คือ ป้ายแบบที่ใช้แหล่งจ่ายไฟภายนอกนั้น จะสามารถส่งสัญญาณได้ไกลกว่าและมีขนาดใหญ่กว่า ส่วนแบบที่ไม่ใช้แหล่งจ่ายไฟนั้น จะสามารถส่งสัญญาณได้ที่ระยะไม่เกิน 1 เมตร รวมถึงมีขนาดที่เล็กและเบากว่า

RFID เทคโนโลยีนี้อยู่กับเราอย่างไร?

สำหรับ RFID ที่เรากล่าวไว้ว่าเป็นเทคโนโลยีที่อยู่กับชีวิตประจำวันของเรานั้น หลายคนอาจจะยังไม่ทราบว่า อุปกรณ์ใดที่ใช้เทคโนโลยีนี้บ้าง วันนี้เราจะพาไปดูกันครับ

อาร์เอฟไอดี กับห้างสรรพสินค้า

อาร์เอฟไอดีนั้น ถูกใช้ในห้างสรรพสินค้าเกือบทุกแห่งเลยก็ว่าได้ ซึ่งถ้าเราสังเกต เรามักจะพบว่าตามทางเข้าออกของห้าง จะมีเสาที่เป็นเครื่องสแกนตั้งอยู่ เพื่อใช้ในการตรวจจับการขโมยสินค้าภายในห้างสรรพสินค้า และในส่วนของตัวส่งสัญญาณนั้น มาในรูปแบบของสติกเกอร์รูปสี่เหลี่ยม ที่มีขดสีทองหรือสีเทาอยู่ภายใน ซึ่งหลายคนน่าจะเคยเห็นกันแล้ว แต่ยังไม่ทราบว่าคืออะไร โดยสติกเกอร์นี้จะทำการส่งสัญญาณระหว่างเสาที่เป็นเครื่องสแกนกับตัวสติกเกอร์ และส่งสัญญาณดังเมื่อวัตถุที่แปะสติกเกอร์นั้นเคลื่อนผ่านเสาโดยที่ยังไม่ได้ทำการชำระเงิน ซึ่งเมื่อเราถือสินค้าที่มีสติกเกอร์ดังกล่าวไปชำระเงินที่แคชเชียร์ พนักงานก็จะทำการลบข้อมูลภายในสติกเกอร์นั้นออก เราจึงสามารถถือผ่านเสาไปได้แบบไม่มีเสียงเตือนนั่นเอง

นอกจากอาร์เอฟไอดีในรูปแบบของสติกเกอร์แล้ว ก็ยังมีอีกรูปแบบหนึ่ง เป็นตัวแท็กขนาดเล็กที่แปะอยู่กับเสื้อผ้า ซึ่งใช้รูปแบบในการตรวจจับเหมือนกับสติกเกอร์ แต่จะแตกต่างกันตรงที่เมื่อเรานำสินค้าไปชำระเงิน พนักงานก็จะนำตัวแท็กไปติดกับอุปกรณ์แม่เหล้กที่แคชเชียร์เพื่อปลดล็อคและถอดตัวแท็กขนาดเล็กดังกล่าวออกมา ซึ่งตัวนี้จำเป็นต้องถอดออก เพราะเราไม่สามารถถอดเองได้ ในบางรุ่นของตัวแท็กประเภทนี้ อาจจะใส่กับดักบางอย่างที่เมื่อถอดออกอย่างไม่ถูกต้องหรือทำลายจะถูกปล่อยออกมา เช่น ตัวแท็กบางประเภทจะซ่อนหมึกไว้ภายใน ที่เมื่อถูกทำลายหมึกจะเลอะเสื้อผ้าและไม่สามารถซักออกได้

อาร์เอฟไอดี กับระบบขนส่งมวลชน

สำหรับอาร์เอฟไอดีกับระบบขนส่งมวลชนนั้น มาในรูปแบบของบัตรโดยสารนั่นเอง โดยเทคโนโลยีอาร์เอฟไอดีนั้นถูกใช้กับทั้งภายในประเทศไทยและต่างประเทศ โดยตัวบัตรโดยสารนั้น ภายในจะถูกฝังขดลวดแม่เหล็กซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวบันทึกและส่งคลื่นไปยังเครื่องอ่าน ซึ่งมาในรูปแบบของประตูทางเข้ารถไฟฟ้า เมื่อเราแตะใช้งานก็จะส่งสัญญาณระหว่างกัน หากเงื่อนไขถูกต้องตามที่ผู้ให้บริการกำหนด (ยอดเงินคงเหลือในบัตร, มูลค่าเหรียญโดยสาร, ประเภทบัตร) ประตูก็จะเปิดให้เราสามารถเข้าหรือออกจากสถานีได้

นอกจากระบบรถไฟฟ้าแล้ว อุปกรณ์อีกอย่างหนึ่งที่ใช้อาร์เอฟไอดีก็คือ Easy Pass บัตรทางด่วนที่สามารถขับผ่านด่านเก็บเงินได้ โดยอุปกรณ์นี้จะใช้ตัวจ่ายไฟร่วมด้วย ซึ่งเพียงแค่ติดไว้บริเวณกระจกหน้ารถก็สามารถส่งสัญญาณไปยังเครื่องอ่านที่บริเวณด่านเก็บเงิน (ระยะประมาณ 2-3 เมตร หรือมากกว่า) เมื่อเครื่องอ่านได้รับสัญญาณ และประมวลผลแล้ว เครื่องกั้นก็จะยกขึ้น ซึ่งใช้เวลาเพียงไม่นาน แต่ผู้ใช้งานอาจจะต้องชะลอความเร็วรถเพื่อให้เครื่องสามารถอ่านค่าได้

อาร์เอฟไอดี กับชีวิตประจำวัน

ในส่วนนี้ เทคโนโลยีอาร์เอฟไอดีเข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวัน ในแง่ของการใช้เป็นบัตรผ่านแทนกุญแจเข้าสถานที่ต่างๆ เช่น คอนโด อาคารสำนักงาน หอพัก หรือพื้นที่ส่วนบุคคลอื่นๆ ซึ่งเทคโนโลยีนี้เองที่ช่วยเข้ามาเพิ่มความสะดวกสบาย บัตรก็จะมีลักษณะคล้ายกับบัตรรถไฟฟ้า คือด้านในมีขดลวดแม่เหล็กอยู่ ซึ่งทำหน้าที่ส่งและรับสัญญาณระหว่างเครื่องอ่านและบัตร ซึ่งเมื่อข้อมูลภายในบัตรถูกต้องตามที่เครื่องอ่านได้ตั้งระบบไว้ ประตูก็จะเปิด และเราสามารถเข้าออกได้ทันที

อาร์เอฟไอดี กับการธนาคาร

อาร์เอฟไอดีก็ยังเป็นอีกส่วนหนึ่งของธุรกรรมการเงินด้วยเช่นกัน โดยในปัจจุบันหลายธนาคารก็ได้ออกผลิตภัณฑ์ทั้งบัตรเครดิตและบัตรเดบิต ที่สามารถแตะจ่ายได้ และเรียกเทคโนโลยีแตกต่างกันไป เช่น Visa PayWave หรือ Mastercard Tap & Go ทำให้การใช้งานแตกต่างไป จากเดิมที่ต้องรูดบัตรและเซ็นเท่านั้น เมื่อมีระบบนี้ก็ทำให้ให้การใช้จ่ายบัตรเครดิตสะดวกขึ้น ใช้จ่ายจำนวนไม่เกินที่กำหนดก็แค่แตะบัตรจ่าย ไม่ต้องเซ็น แต่การใช้งานแบบนี้ก็มีข้อเสียตรงที่อาจจะถูกดักหรือแอบขโมยข้อมูลได้หากใช้งานอย่างไม่ระมัดระวัง ทำให้เกิดการแก้ปัญหาด้วยการออกแบบกระเป๋าสตางค์ที่บล็อกการสแกนอาร์เอฟไอดีออกมา ผู้ผลิตที่ใช้เทคโนโลยีบล็อกสัญญาณนี้ก็ยกตัวอย่างเช่น Herschel

อาร์เอฟไอดี กับการท่องเที่ยว

สำหรับการท่องเที่ยวนั้น อาร์เอฟไอดีเข้ามามีอิทธิพลในแง่ของการเป็นระบบ E-Passport กล่าวคือ พาสปอร์ตของเราในหน้าข้อมูลส่วนตัวนั้น มักจะฝังแท็กอาร์เอฟไอดีไว้ด้านใน ซึ่งจะมีข้อมูลของคนที่เป็นเจ้าของพาสปอร์ต ซึ่งสามารถใช้ส่วนนี้แทนการประทับตราวีซ่า หรือประทับตราเข้าเมืองได้เลย ในบางประเทศที่เปลี่ยนการทำวีซ่าไปเป็น E-Visa ก็จะใช้หน้าข้อมูลเจ้าของเป็นที่บันทึกข้อมูลไว้ และเมื่อนำไปสแกนในด่านตรวจคนเข้าเมือง เครื่องอ่านก็จะดึงข้อมูลขึ้นมาแสดง และเราสามารถผ่านด่านตม.ได้รวดเร็วและสะดวกมากขึ้น ไม่ต้องต่อคิวรอประทับตราให้วุ่นวาย

อาร์เอฟไอดี กับการใช้งานอื่นๆ

การใช้อาร์เอฟไอดีในรูปแบบอื่นๆ นั้นมีอีกมาก เช่น การฝังชิปขนาดเล็กเข้าไปในผิวหนังผู้ป่วย และใช้เทคโนโลยีอาร์เอฟไอดีในการบันทึกและอ่านข้อมูลส่วนตัว เช่น โรคประจำตัว ยาประจำตัว แพทย์ผู้รักษา หมู่โลหิต, การใช้ป้ายแท็กอาร์เอฟไอดีกับสัตว์เพื่อให้ข้อมูลเกี่ยวกับที่มา วันผลิต, การฝังอาร์เอฟไอดีไว้กับกุญแจหรือคีย์การ์ดสำหรับเปิดประตูรถ หรือการฝังอาร์เอฟไอดีลงในบัตรคอนเสิร์ตเพื่อใช้ระบุข้อมูลของบัตรป้องกันการปลอมแปลง เป็นต้น และยังมีอุตสาหกรรมและวงการต่างๆ อีกมากที่ใช้เทคโนโลยีนี้ในชีวิตประจำวัน

แม้ว่าอาร์เอฟไอดีนี้ หลายคนฟังชื่อแล้วไม่คุ้นเคย ไม่รู้จักกัน แต่พอได้เห็นการใช้งานแล้ว ก็ต้องบอกได้เลยว่าอยู่รอบตัวเรามานานมากเลยทีเดียว เช่น แท็กสินค้าในห้างสรรพสินค้า ที่มีการแปะสติกเกอร์ซึ่งเรามักจะแกะมันออกเวลาจะใช้งาน สิ่งนั้นก็เป็นอาร์เอฟไอดี บัตรโดยสารรถไฟฟ้าหรือตั๋วอิเล็กทรอนิกส์ ที่เราใช้แตะเข้าแตะออกสถานีเวลาเดินทาง นั่นก็เป็นอาร์เอฟไอดี หรือแม้แต้การเข้ามาทำงาน บัตรที่ใช้แตะเข้าอาคาร ก็ยังคงเป็นอาร์เอฟไอดี บัตรเข้าคอนโด ก็เป็นอาร์เอฟไอดีเช่นกัน จึงปฎิเสธไม่ได้เลยว่า อาร์เอฟไอดีนั้นมีความสำคัญกับชีวิตของเรามากเลยทีเดียวครับ

ขอบคุณข้อมูลจาก AIS Design Centre